Czym jest taksa notarialna?
Taksa notarialna to wynagrodzenie notariusza za dokonanie czynności notarialnej, takiej jak sporządzenie aktu notarialnego czy poświadczenie podpisu. Jej maksymalne stawki określa Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej.
Najważniejsza zasada: Rozporządzenie podaje górne granice wynagrodzenia. Oznacza to, że notariusz nie może pobrać opłaty wyższej niż wskazana w przepisach, ale może ustalić wynagrodzenie niższe. Ostateczna wysokość taksy jest zawsze indywidualnie uzgadniana z notariuszem przed dokonaniem czynności i zależy m.in. od stopnia skomplikowania sprawy czy nakładu pracy notariusza.
Od czego zależy wysokość taksy? Główna zasada – wartość przedmiotu czynności
W przypadku wielu czynności notarialnych (zwłaszcza umów dotyczących majątku), podstawą do obliczenia maksymalnej stawki taksy jest wartość przedmiotu czynności (np. cena sprzedaży mieszkania, wartość darowizny, wartość majątku podlegającego podziałowi). Rozporządzenie określa progi tej wartości i odpowiadające im maksymalne stawki, obliczane często według wzoru „kwota stała + procent od nadwyżki ponad próg”.
Przykładowe progi maksymalnej taksy (§ 3 rozporządzenia):
- Gdy wartość przedmiotu wynosi do 3 000 zł – 100 zł
- Powyżej 3 000 zł do 10 000 zł – 100 zł + 3% od nadwyżki powyżej 3 000 zł
- Powyżej 10 000 zł do 30 000 zł – 310 zł + 2% od nadwyżki powyżej 10 000 zł
- Powyżej 30 000 zł do 60 000 zł – 710 zł + 1% od nadwyżki powyżej 30 000 zł
- Powyżej 60 000 zł do 1 000 000 zł – 1 010 zł + 0,4% od nadwyżki powyżej 60 000 zł
- Powyżej 1 000 000 zł do 2 000 000 zł – 4 770 zł + 0,2% od nadwyżki powyżej 1 000 000 zł
- Powyżej 2 000 000 zł – 6 770 zł + 0,25% od nadwyżki powyżej 2 000 000 zł (ale nie więcej niż 10 000 zł lub 7 500 zł przy czynnościach w I grupie podatkowej).
Niższa taksa dla ważnych społecznie i popularnych czynności – kiedy płacimy połowę stawki?
Dla wielu często dokonywanych czynności, rozporządzenie przewiduje obniżenie maksymalnej stawki o połowę (50%)w stosunku do stawek obliczonych według powyższej skali (§ 6 rozporządzenia). Dotyczy to między innymi:
- umowy sprzedaży lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego,
- umowy sprzedaży działki budowlanej,
- umowy darowizny lokalu mieszkalnego pomiędzy osobami z I grupy podatkowej,
- umowy deweloperskiej oraz umowy przeniesienia własności lokalu w jej wykonaniu,
- umów dotyczących zbycia spółdzielczych własnościowych praw do lokali,
- umowy ustanowienia hipoteki (ogólnie, z pewnymi wyjątkami),
- umowy zobowiązującej (np. przedwstępnej) i umowy przenoszącej własność w jej wykonaniu.
Dzięki temu koszt popularnych transakcji na rynku nieruchomości jest niższy, niż wynikałoby to z ogólnej skali.
Stałe stawki dla konkretnych czynności
Dla niektórych czynności notarialnych rozporządzenie określa maksymalne stawki kwotowe, niezależne od wartości przedmiotu. Do najczęstszych należą (§ 8, § 10a):
- Testament zwykły: 50 zł
- Testament z zapisem, poleceniem lub pozbawieniem zachowku: 150 zł
- Testament z zapisem windykacyjnym: 200 zł
- Odwołanie testamentu: 30 zł
- Pełnomocnictwoo do jednej czynności: 30 zł
- Pełnomocnictwo do więcej niż jednej czynności: 100 zł
- Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku: 50 zł
- Umowa majątkowa małżeńska (np. intercyza): 400 zł
- Akt Poświadczenia Dziedziczenia (APD): 50 zł (ustawowe lub testamentowe bez zapisu windykacyjnego), 100 zł (testamentowe z zapisem windykacyjnym)
- Protokół dziedziczenia (poprzedzający APD): 100 zł
- Protokół otwarcia i ogłoszenia testamentu: 50 zł
Co jeszcze składa się na całkowity koszt wizyty u notariusza?
Należy pamiętać, że taksa notarialna to tylko część całkowitych kosztów związanych z czynnością notarialną. Notariusz pobiera również (i odprowadza do odpowiednich urzędów) inne należności:
- Podatki:
- Podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC) – np. przy umowie sprzedaży, pożyczki, hipoteki.
- Podatek od spadków i darowizn – w przypadkach określonych ustawą, gdy notariusz jest płatnikiem.
- Opłaty sądowe: Głównie za dokonanie wpisów w księdze wieczystej (np. wpis prawa własności, wpis hipoteki).
- Koszt wypisów aktu notarialnego: Strony czynności zazwyczaj potrzebują kilku egzemplarzy (wypisów) aktu. Opłata za sporządzenie wypisu wynosi maksymalnie 6 zł za każdą rozpoczętą stronę (§ 12 rozporządzenia).
- Podatek VAT: Do taksy notarialnej oraz do opłaty za sporządzenie wypisów doliczan jest podatek od towarów i usług (VAT) w stawce 23%.
Jak uzyskać dokładną wycenę?
Ponieważ system opłat jest złożony, a ostateczna wysokość taksy może być niższa niż maksymalna, najlepszym sposobem na poznanie dokładnych kosztów jest bezpośredni kontakt z kancelarią notarialną. Po przedstawieniu szczegółów planowanej czynności (jej rodzaju, wartości przedmiotu, stron umowy itp.), notariusz lub pracownicy kancelarii przygotują precyzyjną kalkulację wszystkich opłat (taksy notarialnej brutto, podatków, opłat sądowych, kosztów wypisów). W naszej Kancelarii zawsze staramy się jasno przedstawić Klientom pełny obraz kosztów przed przystąpieniem do czynności.
Podsumujmy
Koszt czynności notarialnych jest regulowany prawnie poprzez określenie w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości maksymalnych stawek taksy notarialnej, często zależnych od wartości przedmiotu czynności. Wiele popularnych lub ważnych społecznie czynności notarialnych objętych jest stawkami obniżonymi. Całkowity koszt obejmuje również podatki, opłaty sądowe i koszty wypisów, a do wynagrodzenia notariusza doliczany jest VAT. Aby poznać dokładne koszty, zawsze warto skontaktować się bezpośrednio z naszą kancelarią.
